વસંતપુર નગરમાં કીર્તિપાલ નામે રાજા હતો. તેને ભીમ નામનો પુત્ર અને સિંહ નામે શ્રેષ્ઠિપુત્ર મિત્ર હતો. સિંહ પરમાત્મા જિનેદ્રદેવનો અનન્ય ઉપાસક હતો. તેના હૃદયમાં ધર્મ પ્રતિષ્ઠિત હતો. તેના ઉત્તમ ગુણોને લીધે તે રાજાને ઘણો જ પ્રિય હતો. એકવાર કોઇ દૂતે રાજાને કહ્યું `મહારાજ! નાગપુરના મહારાજા નાગચંદ્રને રત્નમંજરી નામે એક અતિરૂપવતી ને ગુણવતી કન્યા છે, એને યોગ્ય તમારા યુવરાજ છે ને કુમારને યોગ્ય રાજકુંવરી છે. આવું જણાવવા અમારા મહારાજે મને વિશ્વાસુ જાણી આપની પાસે આ બાબત નિવેદન કરવા મોકલ્યો છે. માટે કુંવરી વરવા માટે કુમારને અમારી સાથે જ મોકલો તો સારું. યોગ્ય કરવાનું આશ્વાસન આપી રાજાએ દૂતને આવાસે મોકલ્યો અને પોતાના મિત્ર સિંહશેઠને બોલાવી કહ્યું `શેઠ! તમારામાં ને મારામાં કશો ફરક હું ભાળતો નથી, માટે તમે કુમારને લઇ નાગપુર જાવ અને તેના વિવાહનું બધું કામ પતાવી આવો.'
શેઠના મોઢા પર ચિંતા અને નિરુત્તર જોઇ રાજાને માઠુ લાગ્યું તેણે જરા કરડાકીથી પૂછ્યું `શું તમને આ સંબંધ ન ગમ્યો? કે આપણા સંબંધથી ધરાઇ ગયા છો?' શેઠે કહ્યું `રાજાજી, એવું કોઇ કારણ નથી, માત્ર મારા વ્રતની વાત છે. મે સો યોજન સુધી જ જવા - આવવાનો નિયમ લીધો છે. અને નાગપુર અહીંથી સવાસો યોજન દૂર છે માટે મારાથી નહિ જઇ શકાય. આ સાંભળી આગમાં ઘી હોમવા જેવું થયુ ને રાજાનો ક્રોધ ભભૂકી ઉઠયો. રાજા બરાડતા કહ્યું આપણો આટલો જ સંબંધ! અમે રાજા ને ગમે તેવા મોટા તો ય તમે પ્રજા. અમારા આજ્ઞા નહિ માનો એમ?
રાજાને એકદમ ઉકળી ગયેલા જોઇ શેઠે કહ્યું મેં તો મારા વ્રતની આપને જાણ કરી છતાં આપની આજ્ઞા હું શી રીતે તોડી શકું? આ સાંભળી રાજાએ પ્રસન્ન થઇ કુંવર તેમ જ સૈન્ય તૈયાર કરી સિંહશેઠને આગેવાની સોંપી સારા દિવસે પ્રયાણ કરાવ્યું. માર્ગે જતાં સિંહશેઠે કુમારને ઇંદ્રિયો અને મનના તમાશાની વાસ્તવિકતા સમજાવી વિષયમાં રહેલા અલ્પસુખને ડુંગરા જેવડા ક્લેશ દેખાડ્યા, આવો અદ્ભૂત બોધ પામી ભીમકુમારની સંસારવાસના જ તુટી ગઇ. કુમાર શેઠનો ઉપકાર માન્યો. ત્યાં સો યોજનનો પંથ પૂરો થતા સિંહશેઠ અટકી ગયા આગળ જવા તૈયાર થયા નહિ.

સેનાનાયકે એકાંતમાં કુમાર પાસે આવી કહ્યું `યુવરાજ! શેઠ આગળ વધવાની ના પાડે છે ને નીકળતી વખતે રાજાજીએ સ્પષ્ટ આજ્ઞા આપી છે કે કદાચ આ શેઠ સો યોજનથી આગળ જવાની ના પાડે તો તેને બાંધીને પણ નાગપુર લઇ જવો. આ વાત જાણી કુમારે પોતાના ધર્મગુરુ સમાન શેઠને જણાવી, સિંહશેઠે કુમારને કહ્યું `કુમાર! આ સંસાર આખામાં ક્યાંય સાર નથી અરે! આ શરીર જ આપણું નથી તો ત્યાં બીજું તો કોણ થાય ને શા માટે થાય! માટે હું પાદપોગમ (વૃક્ષની જેવી સ્થિરતાવાળુ) અણસણ લઇશ. પછી મારા શરીરનું જેને જે કરવું હોય તે ભલે ને કરે.'
એમ નિર્ણય કરી સિંહશેઠે જેમ અણસણ લેવા ઉપડ્યા. કુમાર પણ સાથે ચાલ્યો. આ તરફ રાત્રિ પડી. કુમારને શેઠ બંને ક્યાંય દેખાતા નથી. ઘણી તપાસને અંતે સવારના પહોરમાં સૈનિકો એક પર્વત પર ચડ્યો તો ત્યાં દીક્ષા અને અણસણ આદરી બેઠેલા બંનેને જોઇ સેનાધ્યક્ષ અને સૈનિકો તેમને પ્રણામ કરવા લાગ્યા. પોતે રાજાથી ભયભીત થઇ અમારે શું કરવું, એમ શેઠને પુછવા લાગ્યા, પણ સંતોષરૂપી અમૃતથી તૃપ્તિ પામેલા યોગી કશી જ ઇચ્છા રાખતા નથી તેમને મન તો માટે કે સોનું, શત્રુ કે મિત્ર બધુ જ સરખુ હોય છે. તેઓ લેશમાત્ર પણ ક્ષોભ પામ્યા નહિ.
સૈનિકોએ હકિકતની રાજાને જાણ કરી, રાજાએ વાત સાંભળતા જ દોટ મૂકી, માર્ગના જાણકાર માણસ સાથે રાજા ડુંગર પર પહોંચ્યો ત્યાં તો તેના આýાર્યની સીમા ન રહી. કારણ કે સિંહ - વાઘ જેવા હિંસક પશુઓ પણ તે બંન્નેની પાસે બેસતા હતા અને પગમાં માથું મૂકતા હતા. `આમને ભક્તિથી બહુમાનથી જ પટાવવા પડશે' એમ વિચારી રાજાએ ઘણી વિનવણી કરી ને મીઠા વચનો કહ્યા પણ તેઓને તે ડગાવી શક્યો નહિ. આમ કરતા મહિનાના ઉપવાસને અંતે તેમને કેવળજ્ઞાન થયું, દેવ-દેવતાઓને સમૂહ તેમને નમવા ત્યાં આવી પહોંચ્યા ને આયુ પૂર્ણ થતા તેઓ મુક્તિ પામ્યા. તેમનો મોક્ષ જાણી કીર્તિપાળ રાજાએ દુઃખ શોકમાં શેકાતા જોરથી કહ્યું, અરે ઓ મિત્રો! સો યોજન ઉપરાંત ન જવું એવો તમારો નિયમ હતો તો હવે અમને મૂકીને અસંખ્ય યોજન દૂર શા માટે ગયા?
રાજાનો અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર દૂર થયો, રાજા પોતાની રાજધાનીમાં પાછો આવી ધર્મમાં ઉદ્યમશીલ બન્યો. પ્રાણ તો ભવોભવ મળે છે પણ વ્રત નિયમ દરેક ભવે મળતા નથી. માટે પ્રાણ છોડવા સારા પણ સ્વીકારેલ વ્રતનો ત્યાગ સારો નહિ. આવો દૃઢ સંકલ્પ રાખી ભવ્ય જીવોએ સિંહ શ્રેષ્ઠીની જેમ દિક્પરિમાણ વ્રત ગ્રહણ કરવું.