શ્રીપુર નગરમાં પદ્મશ્રેષ્ઠી રહેતા હતા. તેમને એક પુત્ર હતો. તેનું નામ કેશરી હતું. `જેવો સંગ તેવો રંગ' `સોબત તેવી અસર' કહેવતને સાચી પાડે તેમ તેમના મિત્રમાંના એક પણ મિત્રો સંસ્કારી ન હતા. તેમની ઉંડી છાપ આ કેશરી ઉપર પડી હતી. પદ્મશ્રેષ્ઠી પોતે ધાર્મિક આત્મા હતા તેને ઘણી કોશીશો કરી મિત્રોમાંથી કેશરીને ઉગારવાની પણ તેમાં તે નાકામ રહ્યા, કેશરી ખોટા મિત્રોના વાદે બગડી ગયો હતો. ચોરીની તેને ટેવ પડી ગઇ. નાની મોટી ચોરીઓ કરવા લાગ્યો. કેશરીના આવા અપકૃત્યની ફરિયાદ રાજા સમક્ષ આવી. રાજાએ કેશરીને નગરના પ્રતિષ્ઠિત શ્રેષ્ઠીનો પુત્ર જાણી શિખામણ આપી છોડી મૂક્યો. કેશરીને રાજાની ઉદારતાની કાંઇ અસર થઇ નહિ અને રાજ્યમાં કેશરીનો ઉપદ્રવ વધતો ગયો. રાજાએ પદ્મશ્રેષ્ઠીને સઘળી હકિકતથી વાકેફ કરી કેશરીને દેશનિકાલ કર્યો.
કેશરી નગર બહાર ચાલતા ચાલતા એ જ વિચાર કરતો હતો કે આજે રાત્રે કોણે ત્યાં ચોરી કરવી, નગર બહાર તે એક સરોવર પાસે આવ્યો. એવામાં એક સિદ્ધ પુરુષને આકાશમાંથી ધરતી ઉપર ઉતરતા જોયા, કેસરી તરત બાજુના ઝાડ ઉપર ચઢી બેસી ગયો અને ધ્યાન પૂર્વક નિરીક્ષણ કર્યું, સિદ્ધપુરુષે સરોવર પાસે પોતાની ચરણ પાદુકા ઉતારી સરોવરમાં સ્નાન કરવા ગયા. કેશરીએ તક ઝડપી અને ઝટપટ ઝાડ પરથી ઉતરી, દોડીને સિદ્ધપુરુષની પાદુકા પહેરી લીધી અને આકાશમાં ઉડવા લાગ્યો. પાદુકા મળતા કેશરીના આનંદનો પાર ન રહ્યો, હવે પકડાવાનો ડર ન હતો. ચોરી કરવી અને ઊડી જવું, બસ મજા જ મજા. કેશરીએ પોતાના જ નગરમાં ફરી ચોરીઓ શરૂ કરી દીધી. રાજાના અંતઃપુર સુધી જવાની પણ તેણે દુષ્ટતા કરી.
કેશરીના આ ઉપદ્રવથી રાજાની ચિંતા વધી, ચોરને પકડી પાડવા તેણે કમર કસી અને ઉઘાડી તલવાર લઇ ચોરની શોધ કરવા લાગ્યો. ખબરી દ્વારા રાજાને ખબર પડી કે કેશરી આજે જંગલમાં ચંડિકા માતાના દિવ્ય પ્રાસાદમાં આવવાનો છે, આથી પ્રાસાદના પ્રવેશ દ્વાર પાછળ રાજા સંતાઇ ગયો.

થોડી જ વારમાં કેશરી ચોર એ પ્રાસાદમાં આવી પહોંચ્યો, પાદુકાને બહાર ઉતારી દેવીને પ્રણામ કરી તે બોલ્યો `હે દેવી! આજે જો મને ખૂબ ધન મળશે તો હું વિશેષ પૂજા કરીશ' ત્યાં રાજા કેશરીની પાદુકા ખેંચી લીધી અને તેની સામે ઊભો રહ્યો, કેશરી માટે હવે ઉડવુ મુશ્કેલ હતું, આથી તેની જાન બચાવવા મુઠ્ઠી વાળી ભાગ્યો અને તેનું પાપ આજે ફૂટી ગયું છે તેની બરોબર ખબર પડી સાન ઠેકાણે આવી ગઇ રાજાને પાછળ જોઇ આજે મારુ મૃત્યુ નિýિાત જ છે તેમ તે વિચારતો હતો ત્યાં સામે એક મુનિ ભટકાઇ ગયા, મુનિ પાસે જઇ તેણે પોતાના ભવપર્યંત કરેલા પાપના ત્યાગનો ઉપાય પુછ્યો. મુનિએ કહ્યું:

तप्येद्वषशतैर्यश्व, एकपादस्थितो नरः । एकेन ध्यानयोगेन, कलां नार्हति षोडशीम् ।।

`કોઇ એક માણસ સો વરસ સુધી એક પગ પર ઊભો રહીને તપ કરે તો પણ તેનું તે તપ ધ્યાન યોગ (સામાયિક)ની સોળમી કળાને પણ યોગ્ય થાય નહિ' પછી તેણે સામાયિકનું સ્વરૂપ અને તેના ફળની ટૂંકમાં સમજ આપી. કેશરીએ તરત જ સામાયિક લઇ લીધું અને પોતે આ જ સુધી જે કંઇ નાના - મોટા પાપ કર્યા હતા તેનો ખરા અંતઃકરણપૂર્વક પસ્તાવો કરવા લાગ્યો. પાપો માટે તેણે પોતાની આત્મનિંદા કરી. `ખરેખર મને ધિIાર છે! મેં ન જાણે નાસ્તિક બુદ્ધિથી કેટકેટલાં પાપ કર્યાં છે! મુનિશ્વરના બોધથી સામાયિકમાં કેશરીનું મન તમામ પાપોથી પાછુ હટ્યું, અને સમતાભાવમાં સ્થિર થવા માંડ્યો તત્ પýાાત કેશરી ચોર સામાયિકમાં શુભ ધ્યાનથી શુદ્ધ ધ્યાન તરફ ઉડાણ ભરી ક્રમશઃ ક્ષપકશ્રેણી વડે તેને કેવળજ્ઞાન ઉપલબ્ધ થયું. કેવળીનો ઉત્સવ ઉજવવા દેવતાઓને આવતા, અને રાજા કેશરી ચોરને સામાયિકમાં આરૂઢ થયેલો જોઇ રાજા આýાર્યમાં પડી ગયો, અને ત્યાં રહેલા મુનિ ભગવંતને પૂછ્યું ભગવંત્ આ શી રીતે ઘટ્યું? ચોરને વળી કેવળજ્ઞાન!! મુનિએ કહ્યું રાજન્ ! એનું સમાધાન કરતા તને કહેવાનું કે આનો શ્રેય કેશરીની દૃઢ સામાયિક અને તેનું સમતભાવમાં લીન થઇ જવું, તેના ફળસ્વરૂપે કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું.
રાજા એ ત્યાર બાદ રોજ અમુક સામાયિક કરવાનો મુનિ સમક્ષ નિયમ લીધો. આમ કેશરી ચોરનું પ્રેરક દૃષ્ટાંત જાણી સમજીને ઉત્તમ અને ઉત્કૃષ્ટ ફળ આપનાર સામાયિકનું વિધિપૂર્વક શુભ અને શુદ્ધ ભાવથી આરાધના કરવા દરેકે દૃઢ પ્રતિજ્ઞાબદ્ધ થવું જોઇએ.